Lừa đảo “bắt cóc online” bùng phát: Nhiều người sập bẫy chiêu trò mới

Không cần dùng dây trói hay vũ lực, tội phạm lừa đảo chỉ thông qua vài cuộc gọi video đã thao túng tâm lý, khiến hàng loạt nạn nhân tự giam mình trong khách sạn và buộc người thân phải chuyển tiền chuộc.

Vào chiều ngày 4/6, bà Vân (58 tuổi) đã hốt hoảng đến Công an Đồng Nai trình báo về việc “con gái bị bắt cóc”. Bà nhận được cuộc gọi từ một người lạ yêu cầu chuộc con với giá 300 triệu đồng, đồng thời đe dọa sẽ bán con bà ra nước ngoài nếu không chuyển tiền.

Phòng Cảnh sát hình sự ngay lập tức vào cuộc điều tra và xác định chị Trần (22 tuổi, con gái bà Vân) đang ở một khách sạn tại quận 3, TP.HCM. Sự thật đã hé lộ một chiêu thức lừa đảo trực tuyến mới, nhắm vào các đối tượng là học sinh, sinh viên và những người nhẹ dạ cả tin.

Thực chất, cô gái không hề bị bắt cóc, mà bị băng nhóm tội phạm thao túng tâm lý qua điện thoại, ép buộc tự “giam lỏng” mình.

Kịch bản đưa nạn nhân vào thế tự cô lập

Hai ngày trước đó, chị Trần nhận được cuộc gọi từ một số lạ, tự xưng là cảnh sát, yêu cầu kết bạn qua Zalo. Sau khi đồng ý, chị nhận được cuộc gọi video hiển thị cảnh một người đàn ông bị còng tay, xung quanh là những người mặc quân phục công an. Kế bên có một thùng carton chứa rất nhiều tiền và các túi nylon nhỏ được cho là ma túy.

Người gọi video còn khá trẻ, mặc quân phục với quân hàm trung tá, tự nhận làm việc tại Công an Hà Nội và đang điều tra một đường dây mua bán ma túy. Người đàn ông bị còng tay được khai là nghi can vừa bị bắt, và anh ta đã gửi lô ma túy (vừa được cho chị Trần xem qua video) đến tên chị.

Cô gái hoảng hốt khẳng định không hề liên quan và không quen biết người đàn ông kia. Tuy nhiên, “cán bộ công an” đã đọc rõ ràng các thông tin cá nhân của chị. Đồng thời, đối tượng này yêu cầu chị chuyển 725 triệu đồng vào tài khoản do hắn cung cấp để “hợp tác điều tra”, hứa sẽ hoàn lại tiền khi chứng minh được sự trong sạch. Hắn đe dọa sẽ bắt giữ ngay lập tức nếu chị không làm theo hoặc tiết lộ “thông tin điều tra” này cho bất cứ ai.

Trong nỗi hoảng sợ tột độ, chị Trần đã chuyển toàn bộ số tiền trên. Sau đó, “trung tá công an” tiếp tục gọi lại, thông báo đã bắt thêm một nghi phạm khác và người này khai có sự liên quan của chị Trần. Bọn chúng tiếp tục yêu cầu chị chuyển thêm 300 triệu đồng, nhưng chị chỉ gom góp được 87 triệu đồng để chuyển khoản.

Hai ngày sau, chị Trần được hẹn lên TP.HCM để “cơ quan điều tra trả lại tiền”. Trên đường đi, cô gái lại nhận được cuộc gọi của “trung tá công an” giả mạo, cho biết cô đang bị những kẻ thuộc băng nhóm tội phạm ma túy trên (hiện chưa bị bắt) truy lùng. Hắn yêu cầu cô tuân thủ chỉ dẫn của “cảnh sát” để được an toàn, rút sim điện thoại, xóa toàn bộ ứng dụng Zalo, Messenger, chỉ giữ liên lạc qua phần mềm Zoom và vào một khách sạn để “ẩn náu”.

Chị Trần làm theo, thuê phòng khách sạn ở phường 3, quận 3, TP.HCM. Tiếp đó, kẻ giả danh trung tá công an yêu cầu cung cấp thông tin đăng nhập Zalo, Facebook. Sau khi kiểm soát được tài khoản, bọn chúng đã gọi cho mẹ chị Trần, tiếp tục dựng lên vở kịch “con gái bị bắt cóc” và yêu cầu chuộc 300 triệu đồng.

Mẹ con bà Vân không phải là những nạn nhân đầu tiên của chiêu lừa đảo tinh vi này. Hồi đầu tháng 5, thủ đoạn tương tự đã thao túng một nữ sinh 20 tuổi tại Hà Nội, khiến cô gái này làm theo lời kẻ lừa đảo để chiếm đoạt 3 tỷ đồng từ cha mẹ. Một nữ sinh khác cũng mắc bẫy với chiêu thức tương tự, mất 1,5 tỷ đồng.

Tại TP.HCM, vào một đêm giữa tháng 5, Phòng Cảnh sát hình sự Công an TP.HCM đã tiếp nhận trình báo của một người đàn ông 49 tuổi về việc con trai ông là Thanh (18 tuổi) bị bắt cóc và đang bị đòi tiền chuộc. Nhóm tội phạm liên tục gọi điện, khẳng định đang giam giữ cậu bé và yêu cầu chuyển ngay 200 triệu đồng vào chính tài khoản của con để chuộc người.

Lo sợ cho tính mạng của con trai, lại thấy chúng bảo chuyển tiền vào tài khoản của Thanh, người cha tin là thật nên đã làm theo. Tuy nhiên, sau khi chuyển tiền xong, ông liên lạc với con trai nhiều lần nhưng không được.

Ngay sau đó, ông liên tục bị nhóm người lạ dùng nhiều số điện thoại khác nhau gọi đòi thêm tiền. Khi ông đề nghị được gặp con mới chịu chuyển tiền, chúng lập tức cắt liên lạc. Sợ con trai gặp nguy hiểm tính mạng, ông đã trình báo cảnh sát.

Ngay trong đêm, hàng chục trinh sát Đội Hình sự đặc nhiệm đã vào cuộc điều tra. Chỉ hơn một tiếng sau, cảnh sát đã nhanh chóng phát hiện Thanh đang ở một khách sạn tại quận 7. Hóa ra, nạn nhân không hề bị bắt cóc mà đây là một màn lừa đảo tinh vi do băng nhóm tội phạm gây ra.

Thanh kể lại rằng trước đó cậu nhận được điện thoại từ một số lạ, tự xưng là công an, thông báo cậu có liên quan đến một vụ án ma túy. Khi Thanh cố gắng trình bày rằng mình không liên quan, “cán bộ công an” yêu cầu cậu muốn được minh oan thì phải tuyệt đối giữ bí mật và làm theo hướng dẫn của chúng. Bọn chúng đã ép cậu phải gọi xe công nghệ đến thuê phòng khách sạn, tự ẩn náu và không nghe bất kỳ cuộc gọi nào khác.

Trong khi Thanh đang trong trạng thái hoảng loạn và hoàn toàn bị cô lập khỏi gia đình, nhóm tội phạm đã yêu cầu cậu phải chuyển hết số tiền (mà người cha vừa chuyển đến) cho chúng. Vì muốn được “minh oan”, nạn nhân đã răm rắp làm theo.

Vì sao nạn nhân dễ sập bẫy?

Công an TP.HCM cho biết, “con mồi” mà tội phạm mạng nhắm đến thường là học sinh, sinh viên, hoặc những người trẻ thiếu kinh nghiệm sống. Ngay từ cuộc gọi đầu tiên, chúng đã sử dụng chiêu đe dọa, trấn áp tinh thần, cáo buộc nạn nhân liên quan đến các vụ án nghiêm trọng (thường là ma túy, rửa tiền…). Nhóm tội phạm tiếp tục gây áp lực tâm lý, đe dọa “sẽ bắt giam” nếu nạn nhân không hợp tác. Từ đó, chúng ép buộc nạn nhân tự cô lập, thuê phòng khách sạn, không tiếp xúc hoặc nghe điện thoại từ bất cứ ai, kể cả người thân.

Khi đã khống chế và điều khiển từ xa, chúng hướng dẫn nạn nhân chuyển tiền để “giải quyết vụ việc” hoặc “kiểm tra tài khoản” nhằm minh oan cho bản thân. Lợi dụng thông tin đã thu thập được, khi đe dọa người thân của nạn nhân, nhóm này sẽ dùng chính tài khoản ngân hàng mang tên thật của “người bị bắt cóc” để tăng độ tin tưởng khi yêu cầu chuyển tiền.

Theo đại diện Phòng 5, Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an), phần lớn các đường dây lừa đảo này hoạt động từ nước ngoài, chủ yếu ở các quốc gia lân cận Việt Nam. Trước khi ra tay, chúng đã nắm rõ thông tin cá nhân của nạn nhân và chuẩn bị kỹ lưỡng các kịch bản lừa đảo.

Để “bủa vây” một nạn nhân, nhóm này thường phân công 3 đồng phạm, mỗi người đóng vai một “cấp bậc công an” khác nhau. Người đầu tiên, đóng giả công an cấp huyện hoặc tỉnh, sẽ gọi điện với giọng điệu nghiêm trọng, đưa ra các thông tin chính xác như họ tên, số căn cước, địa chỉ của nạn nhân để tạo niềm tin. Hắn thường mở đầu bằng cáo buộc liên quan đến rửa tiền, ma túy hoặc yêu cầu cập nhật CCCD – một cách để gây hoang mang và khiến nạn nhân rơi vào trạng thái bị thao túng tâm lý.

Ngay sau đó, một kẻ khác xuất hiện với vai “điều tra viên”, tiếp tục liên hệ để “hướng dẫn phối hợp điều tra”. Dần dần, chúng thao túng tâm lý “con mồi” khiến họ tin tưởng tuyệt đối đây là công an thật, và đưa nạn nhân vào bẫy.

Thống kê của Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia (NCA) cho thấy, năm 2024 người dân Việt Nam thiệt hại lên đến 18.900 tỷ đồng từ lừa đảo trực tuyến và tấn công mạng. Bộ Công an Việt Nam cũng cho biết, năm 2023 người dân thiệt hại từ lừa đảo trực tuyến khoảng 10.000 tỷ đồng, tăng gấp rưỡi so với năm 2022. Đây là mức thiệt hại rất cao, cho thấy phạm vi lừa đảo trực tuyến đang lan rộng và ngày càng tinh vi, gây ảnh hưởng đặc biệt đến nhóm người dễ bị tổn thương như người cao tuổi, sinh viên, người nhẹ dạ.

Trước tình hình này, Bộ Công an Việt Nam đã triển khai các chiến dịch truy quét quy mô lớn, phối hợp với cảnh sát nhiều nước như Campuchia, Thái Lan, Lào – nơi các nhóm lừa đảo đặt trụ sở hoạt động. Trong thời gian qua, hàng trăm tội phạm đã bị bắt, nhiều đường dây xuyên biên giới bị triệt phá, hàng nghìn tài khoản ngân hàng “rác” bị đóng băng.

Theo nhà chức trách, đây là minh chứng cụ thể cho công tác phối hợp về phòng chống tội phạm ngày một tốt hơn; đồng thời là lời cảnh tỉnh cho những người có ý định sang nước ngoài thực hiện hành vi phạm tội, bởi “trước sau sẽ bị xử lý theo pháp luật Việt Nam”.

Bộ Công an khuyến cáo người dân:

Cơ quan công an, viện kiểm sát, và tòa án không bao giờ gọi điện để điều tra hoặc yêu cầu chuyển tiền. Mọi buổi làm việc đều được thực hiện thông qua giấy mời chính thức và tại trụ sở cơ quan.

Khi nhận cuộc gọi lạ tự xưng là cán bộ công an, tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng, hay mã OTP. Nghiêm cấm nghe theo yêu cầu cách ly, thuê phòng khách sạn, hoặc cài đặt các ứng dụng lạ – đây chính là bước đầu tiên để trở thành nạn nhân của chiêu trò “bắt cóc online”. Trong mọi trường hợp nghi ngờ, hãy giữ bình tĩnh, cúp máy ngay lập tức và liên hệ đường dây nóng 113 hoặc đến cơ quan công an gần nhất để trình báo.

Đặc biệt, phụ huynh và nhà trường cần tăng cường tuyên truyền cho học sinh, sinh viên (nhóm đối tượng đang bị tội phạm mạng nhắm đến nhiều nhất) hiểu rõ các thủ đoạn lừa đảo này và tuyệt đối không làm theo bất kỳ chỉ dẫn nào qua điện thoại.

“Không dây trói nào chắc bằng nỗi sợ hãi và sự cả tin. Trong thời đại số, sự cảnh giác và bình tĩnh của người dân chính là bức tường lửa mạnh nhất để ngăn chặn tội phạm mạng đang ngày càng biến hóa tinh vi.”