Giá điện phòng trọ trong cơn bão mới
Để ứng phó với việc giá điện tháng 5 tăng lên 4.500 đồng, Ngọc Lan đã chọn giải pháp làm việc muộn tại công ty và đầu tư vào quạt năng lượng mặt trời để giảm thiểu ảnh hưởng đến chi phí sinh hoạt.
Gia đình chị Lan, 30 tuổi, đang thuê phòng trọ tại quận Nam Từ Liêm, Hà Nội với giá 3 triệu đồng/tháng. Giá điện hiện tại là 4.000 đồng/số. Mỗi tháng, gia đình chị tiêu thụ khoảng 100 số điện vào mùa đông và 200 số điện vào mùa hè. Trong những đợt nắng nóng cao điểm, mức tiêu thụ có thể tăng lên 250 số, tương đương 1 triệu đồng tiền điện.
Trước tình hình chủ trọ thông báo tăng giá điện thêm 500 đồng/số do điều chỉnh giá điện sinh hoạt, chị Lan đã chủ động thực hiện nhiều biện pháp tiết kiệm điện. Chị ưu tiên sử dụng các thiết bị tiết kiệm năng lượng và hạn chế dùng các thiết bị tiêu thụ nhiều điện. Cụ thể, chị chuyển từ bếp từ và nồi chiên không dầu sang bếp gas, đồng thời thường xuyên nấu các món “hai trong một” như nấu cơm kèm hấp thịt để tiết kiệm cả điện và gas.
Vào những ngày nắng nóng, gia đình chị chỉ bật điều hòa trong khoảng 2-3 tiếng mỗi đêm, sau đó chuyển sang dùng quạt. Để giảm thiểu chi phí hơn nữa, chị Lan vừa đầu tư 800.000 đồng mua một chiếc quạt chạy bằng pin năng lượng mặt trời, với hy vọng giảm được 3-4 số điện mỗi đêm. Ngoài ra, vợ chồng chị còn tận dụng các trung tâm thương mại gần nhà vào cuối tuần để “hưởng” điều hòa miễn phí, giảm bớt lượng điện tiêu thụ tại phòng trọ.
Chị Lan chia sẻ: “Tiết kiệm một chút ở mỗi khoản sẽ cộng lại thành một khoản lớn. Tôi phải cố gắng tiết kiệm hết mức có thể”.
Trong khi một số người như chị Lan chấp nhận việc tăng giá điện theo lộ trình của EVN, nhiều người thuê trọ khác bày tỏ sự bức xúc trước tình trạng chủ nhà lợi dụng việc này để tăng giá điện lên quá cao, dao động từ 5.000 đến 6.000 đồng/kWh, vượt xa mức giá cao nhất của EVN là 3.460 đồng/kWh.
Điển hình là trường hợp của Thanh An, 25 tuổi, đã thuê trọ 4 năm tại quận Ba Đình, Hà Nội với giá 3 triệu đồng/tháng và giá điện 4.000 đồng/kWh. Đầu tháng 5, chủ trọ thông báo tăng giá điện lên 5.200 đồng/kWh, với lý do “cả dãy trọ dùng nhiều điện, nếu chỉ tăng 200 đồng thì chủ nhà phải bù lỗ, nên cần tăng thêm 1.200 đồng/kWh mới đủ”, nhưng không đưa ra cách tính cụ thể.
An cho biết giá điện trung bình tại các phòng trọ ở Hà Nội hiện dao động từ 3.000 đến 4.000 đồng/kWh. Việc tăng thêm 200-500 đồng/kWh sau điều chỉnh của EVN được xem là chấp nhận được. Tuy nhiên, mức tăng mà chủ nhà của An đưa ra cao gấp 6 lần so với mức điều chỉnh của EVN, điều mà cô cho là “không thể chấp nhận được”.
Trước tình trạng này, đa số người thuê trọ trong khu trọ của An tuyên bố sẽ chuyển đi nếu chủ nhà không điều chỉnh lại giá điện. Bản thân An cũng dự tính chuyển chỗ ở nếu giá điện không được giảm, và sẵn sàng chuyển đến khu vực xa trung tâm hơn hoặc rủ bạn bè thuê nhà nguyên căn để có thể trả tiền điện theo giá nhà nước.
Tình cảnh của người thuê trọ
Tại Nha Trang (Khánh Hòa), Thảo Nhi, 22 tuổi, sống ở phường Phước Long, cũng rơi vào tình cảnh tương tự. Cô đã phải trả 4.500 đồng/kWh tiền điện trong gần một năm qua, sau đó giá tăng lên 5.000 đồng/kWh. Khi chủ nhà thông báo giá điện sẽ tăng lên 6.000 đồng/kWh từ tháng 6, Nhi cảm thấy “như chết đứng”.
Trước đây, dù phòng trọ của Nhi chỉ có tủ lạnh và quạt, không có điều hòa hay bếp điện, mỗi tháng cô vẫn phải trả 500.000 đồng tiền điện. “Nay giá lên 6.000 đồng, tôi không biết phải cắt giảm thiết bị nào nữa”, Nhi chia sẻ và đang tính đến việc chấm dứt hợp đồng thuê trọ để tìm một nơi ở khác, dù có thể xa hơn.
Khảo sát về giá điện phòng trọ
Khảo sát của VnExpress trên các diễn đàn mạng xã hội từ đầu tháng 5 cho thấy nhiều người thuê trọ phản ánh tình trạng một số chủ nhà lợi dụng việc tăng giá điện để thu tiền với mức giá từ 3.800-4.000 đồng/kWh lên 5.000-6.000 đồng/kWh, cao hơn nhiều so với mức điều chỉnh của EVN, gây nên sự bức xúc trong cộng đồng người thuê trọ.
Quan điểm của chủ trọ và chuyên gia
Anh Hoàng Linh, chủ một nhà trọ ở quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội, cho biết anh chưa tăng giá điện trong tháng 5 mà sẽ dựa vào lượng điện tiêu thụ thực tế để tính toán mức giá mới từ tháng sau, nhằm tránh tình trạng bù lỗ. “Tôi sẽ tính toán dựa trên sản lượng thực tế, không ‘ăn chặn’ người thuê, ai không chấp nhận được giá mới thì có thể rời đi”, anh Linh nói.
Về vấn đề này, ông Lâm Tuấn, chuyên gia kế hoạch tài chính cá nhân, nhận định rằng chủ trọ có thể phải đối mặt với các chi phí vận hành, bảo trì và khấu hao đường dây, thiết bị điện tại các khu trọ đông người, do đó việc tính giá điện cao hơn là có thể hiểu được. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng các chi phí này cần được tính toán một cách hợp lý và minh bạch, không thể trở thành cái cớ để chủ trọ tự ý tăng giá.
“Lý lẽ của nhiều chủ trọ là ‘giá chung tăng thì mình cũng tăng theo’ có thể hiểu được. Nhưng nếu EVN chỉ tăng 4,8% mà chủ nhà tăng giá điện cho người thuê lên 20-30%, thậm chí cao hơn, thì đó là điều bất hợp lý”, ông Tuấn phân tích.
Tác động và giải pháp
Chuyên gia Lâm Tuấn cho rằng, người thuê trọ, vốn thường có thu nhập thấp, đã phải trả tiền điện với giá cao (thường từ 3.500 – 4.000 đồng/kWh). Việc phải gánh thêm vài trăm đến cả nghìn đồng mỗi kWh nữa khiến họ phản ứng là điều dễ hiểu.
Ông Tuấn nhấn mạnh rằng, cần làm rõ xem mức giá mà chủ trọ thu có phản ánh đúng chi phí thực tế hay không và có được thỏa thuận minh bạch với người thuê trước khi áp dụng hay không. Việc tăng giá điện tùy tiện sẽ ảnh hưởng lớn đến ngân sách của những người thuê có thu nhập thấp, buộc họ phải cắt giảm các khoản chi tiêu thiết yếu, làm giảm chất lượng cuộc sống và gây mất lòng tin giữa chủ trọ và người thuê.
Quy định của pháp luật về giá điện
Luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng Luật sư Chính pháp, Đoàn Luật sư TP Hà Nội, cho biết điện và nước là những mặt hàng thiết yếu và được Nhà nước quản lý. Giá điện cho người thuê trọ được quy định tại Điều 10 của Thông tư 16/2014.
Luật sư Cường nhấn mạnh rằng việc tự ý tăng giá điện lên 5.000 – 6.000 đồng/kWh là hành vi vi phạm pháp luật về giá, có thể bị phạt từ 20 đến 30 triệu đồng và buộc phải nộp lại khoản thu lợi bất hợp pháp.
Quyền của người thuê trọ và các biện pháp bảo vệ
Luật sư Cường cho biết người thuê trọ có quyền yêu cầu chủ nhà điều chỉnh giá điện theo đúng quy định của pháp luật. Nếu yêu cầu này không được đáp ứng, người thuê trọ có thể phản ánh sự việc lên UBND cấp xã, phường, cơ quan Quản lý thị trường hoặc đơn vị điện lực địa phương.
Khuyến nghị để tránh tranh chấp
Để tránh các tranh chấp về giá điện và đảm bảo sự cân bằng về chi phí, chuyên gia tài chính Lâm Tuấn khuyến nghị người thuê nhà nên chủ động trao đổi rõ ràng về giá điện, giá nước và các chi phí phát sinh khác ngay từ khi ký hợp đồng thuê nhà. Người thuê nhà cũng nên đề nghị chủ nhà ghi rõ mức giá hoặc cơ chế điều chỉnh giá (nếu có) vào hợp đồng. Ngoài ra, người thuê nhà nên theo dõi chỉ số điện tiêu thụ hàng tháng, ưu tiên sử dụng các thiết bị tiết kiệm điện và nâng cao ý thức sử dụng điện chung, đặc biệt là khi ở ghép.
Lời khuyên cho chủ nhà trọ
Đối với chủ nhà trọ, chuyên gia Lâm Tuấn đề cao sự minh bạch và tuân thủ các quy định của pháp luật. Trong trường hợp cần điều chỉnh giá điện, chủ nhà nên thông báo sớm cho người thuê, giải thích rõ ràng lý do và cơ sở tính toán để tạo sự đồng thuận và tránh gây ra những bức xúc không đáng có.
