Án có hình phạt đến 7 năm tù có thể được trao quyền cho trưởng công an cấp xã
Dự án luật nhận được sự đồng tình từ cơ quan thẩm tra về việc trao thêm nhiệm vụ và quyền hạn cho trưởng, phó công an cấp xã với tư cách điều tra viên, ngang bằng với thủ trưởng cơ quan điều tra.
Quốc hội đã tiếp tục kỳ họp thứ 9 vào ngày 20-5, tập trung vào việc nghe tờ trình, báo cáo thẩm tra và thảo luận tại tổ về Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự.
Theo Viện trưởng VKSND Tối cao Nguyễn Huy Tiến, dự thảo luật sửa đổi, bổ sung Bộ luật Tố tụng hình sự nhằm mục tiêu tinh gọn bộ máy cơ quan điều tra từ ba cấp xuống còn hai cấp (cấp bộ và cấp tỉnh).
Trên cơ sở đề nghị của Bộ Công an, dự thảo cũng bổ sung quy định về việc giao nhiệm vụ và quyền hạn khởi tố, điều tra cho trưởng hoặc phó công an cấp xã đối với các vụ án ít nghiêm trọng, nghiêm trọng xảy ra trên địa bàn. Thay đổi này nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn khi không còn tổ chức công an cấp huyện, đồng thời phù hợp với quy mô và năng lực của công an xã sau khi sắp xếp lại. Các điều tra viên cấp xã này sẽ có một số nhiệm vụ, quyền hạn tương tự như thủ trưởng cơ quan điều tra.
Đề xuất thẩm quyền điều tra cho công an cấp xã và những lo ngại
Dự thảo luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự quy định: Trưởng hoặc Phó trưởng Công an cấp xã, nếu được Thủ trưởng Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an cấp tỉnh phân công, sẽ có thẩm quyền tiến hành khởi tố, điều tra các vụ án hình sự về tội ít nghiêm trọng hoặc nghiêm trọng, với mức cao nhất của khung hình phạt đến 7 năm tù, xảy ra trên địa bàn cấp xã.
Quan điểm của Ủy ban Pháp luật Quốc hội
Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, qua Chủ nhiệm Hoàng Thanh Tùng, bày tỏ sự đồng tình với việc bổ sung một số nhiệm vụ và quyền hạn điều tra cho Trưởng, Phó Công an cấp xã, tương tự như nhiệm vụ, quyền hạn của Thủ trưởng cơ quan điều tra.
Tuy nhiên, ông Hoàng Thanh Tùng cũng chỉ ra rằng các quy định cụ thể về nhiệm vụ, quyền hạn của điều tra viên là Trưởng hoặc Phó Công an cấp xã trong dự thảo luật còn nhiều nội dung chưa phù hợp, mâu thuẫn với các quy định khác của Bộ luật Tố tụng hình sự hiện hành và thậm chí mâu thuẫn ngay trong chính dự thảo. Điều này có thể dẫn đến vướng mắc và khó khăn trong quá trình triển khai thực tế.
Những mâu thuẫn và lo ngại cụ thể
Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đã nêu rõ những quy định chưa phù hợp, mâu thuẫn trong báo cáo thẩm tra. Đơn cử, dự thảo luật quy định Trưởng hoặc Phó Công an cấp xã có quyền quyết định áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt.
Các biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt theo Bộ luật Tố tụng hình sự bao gồm: ghi âm bí mật, ghi hình bí mật, nghe điện thoại bí mật và thu thập bí mật dữ liệu điện tử. Ủy ban Pháp luật và Tư pháp nhận định rằng việc áp dụng các biện pháp này tác động trực tiếp đến quyền con người, quyền công dân. Do đó, Bộ luật Tố tụng hình sự hiện hành chỉ giao quyền áp dụng cho Thủ trưởng cơ quan điều tra cấp tỉnh trở lên và phải được Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân cùng cấp phê chuẩn trước khi thi hành.
Kiến nghị của cơ quan thẩm tra
Từ những nhận định trên, cơ quan thẩm tra đề nghị không quy định điều tra viên là Trưởng hoặc Phó Công an cấp xã có quyền áp dụng các biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt.
Tổng thể, cơ quan thẩm tra kiến nghị rà soát kỹ lưỡng các quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự để sửa đổi, bổ sung các nội dung liên quan đến nhiệm vụ, quyền hạn của điều tra viên thuộc Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an cấp tỉnh được bố trí là Trưởng hoặc Phó Công an cấp xã. Việc này nhằm đảm bảo tính chặt chẽ, thống nhất, khả thi, đáp ứng yêu cầu giải quyết kịp thời các vụ việc, vụ án xảy ra trên địa bàn cấp xã, theo Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội.
