Xe máy cũ ‘đối mặt’ quy định kiểm định khí thải

Cục Đăng kiểm vừa đề xuất một phương án mới: áp dụng kiểm định khí thải trước tiên đối với các xe máy đã qua sử dụng lâu năm, sau đó mới mở rộng áp dụng cho các phương tiện mới hơn.

Cục Đăng kiểm vừa gửi văn bản góp ý về lộ trình kiểm định khí thải xe máy do Bộ Nông nghiệp và Môi trường soạn thảo. Trong đó, Cục đề xuất cần ưu tiên áp dụng tiêu chuẩn khí thải đối với xe hai bánh đã có tuổi đời cao trước.

Tập trung vào xe máy cũ

Cụ thể, Cục Đăng kiểm đề xuất lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải cho mô tô, xe máy tại Hà Nội và TP.HCM như sau:

• Từ ngày 1/7/2027: Áp dụng cho xe sản xuất từ năm 2008 trở về trước, với mức tiêu chuẩn khí thải loại 1 (mức thấp nhất).
• Từ ngày 1/7/2029: Áp dụng cho mô tô, xe máy sản xuất từ năm 2016 trở về trước, phải đáp ứng khí thải mức 2.
• Từ ngày 1/1/2032: Áp dụng cho mô tô, xe máy sản xuất từ năm 2026 trở về trước, với tiêu chuẩn khí thải mức 3.

Đối với mô tô, xe máy ba bánh sản xuất từ năm 2025 trở về trước và xe máy sản xuất từ năm 2027 trở về trước sẽ áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 2. Đặc biệt, từ 1/1/2035, khu vực nội thành sẽ áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 4 – mức cao nhất.

Các thành phố trực thuộc Trung ương như Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ và Huế sẽ áp dụng lộ trình tương tự Hà Nội và TP.HCM nhưng lùi lại một năm, tức là bắt đầu từ ngày 1/7/2028.

Đối với các tỉnh, thành còn lại, tiêu chuẩn khí thải mức 1 sẽ áp dụng từ 1/1/2029 cho xe sản xuất từ năm 2008 trở về trước, và mức 2 từ 1/1/2031 cho xe sản xuất từ năm 2009 trở đi.

Với đề xuất này, mô tô và xe máy có tuổi đời cao, cũ nát sẽ là đối tượng thực hiện kiểm định khí thải trước, sau đó mới đến các phương tiện mới hơn.

Sở dĩ cơ quan đăng kiểm đưa ra đề xuất này là bởi các khảo sát cho thấy nhiều cơ sở sửa chữa, bảo dưỡng tư nhân không mấy mặn mà với việc tham gia kiểm định khí thải xe máy. Chỉ có các đại lý của nhà sản xuất, lắp ráp mô tô, xe máy ở Việt Nam là đồng thuận thực hiện.

Tuy nhiên, các cơ sở bảo hành, bảo dưỡng này hiện tại chưa trang bị thiết bị phân tích khí thải và cũng chưa có đăng kiểm viên đủ điều kiện để thực hiện kiểm định.

Thêm vào đó, Cục Đăng kiểm cũng cần khoảng 12-18 tháng để có thể triển khai phần mềm quản lý kiểm định đến các cơ sở kiểm định khí thải mô tô, xe gắn máy.

Vì vậy, Cục Đăng kiểm nhận định phương án trên “cơ bản có thể đáp ứng được nhu cầu kiểm định của người dân tại tất cả các địa phương”.

Chi phí lớn để mở cơ sở kiểm định khí thải xe máy

Anh Nguyễn Văn Thắng, chủ cơ sở sửa chữa xe máy tại đường Tây Mỗ, Nam Từ Liêm, Hà Nội, chia sẻ rằng bản thân anh đã tìm hiểu các điều kiện để mở cơ sở kiểm định khí thải xe máy và nhận thấy khó có thể đầu tư được.

Ví dụ, quy định hiện hành yêu cầu chủ cơ sở phải có mặt bằng đủ lớn, nhân lực, công tác phòng cháy chữa cháy… Những điều kiện này đòi hỏi anh phải có tiềm lực tài chính, điều mà cá nhân anh không thể đáp ứng.

Tương tự, anh Trần Văn Năng, chủ cơ sở sửa chữa xe máy ở khu đô thị Geleximco, khẳng định không chỉ riêng anh mà nhiều tiệm sửa xe nhỏ cũng không thể đảm bảo các yêu cầu hiện nay.

Điển hình như quy định mỗi cơ sở kiểm định khí thải xe máy phải có tối thiểu một đăng kiểm viên hạng III. Trong khi đó, việc tuyển dụng đăng kiểm viên hạng III rất khó khăn do yêu cầu họ phải tốt nghiệp trung cấp chuyên ngành kỹ thuật liên quan đến xe cơ giới, xe máy chuyên dùng.

Anh Năng chia sẻ thêm: “Ngoài ra, thiết bị kiểm định khí thải cũng rất đắt đỏ, rẻ nhất cũng 100 triệu đồng, vì vậy việc đầu tư là không thể”.

Ở góc độ chuyên gia, TS Nguyễn Xuân Thủy, chuyên gia giao thông – đô thị, bày tỏ quan điểm ủng hộ việc kiểm định khí thải đối với xe máy. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng việc này cần có lộ trình rõ ràng và nhà nước phải có chính sách “thu cũ đổi mới”.

“Trước tiên, chúng ta cần tập trung xử lý các phương tiện xả khói đen, xe quá cũ nát đang lưu thông trên đường. Song song đó, các địa phương phải dành ngân sách để hỗ trợ những người khó khăn đang sở hữu xe cũ nát. Mức hỗ trợ người dân phải đủ lớn, từ 7-8 triệu đồng để họ có tiền đổi xe khác với giá từ 12-15 triệu. Nếu mức hỗ trợ quá thấp, họ không đủ tiền mua xe để làm ăn, như vậy đời sống người nghèo càng thêm túng quẫn…” – TS Nguyễn Xuân Thủy cho hay.